تقسیم مسولیت مدنی وقتی مطرح می گردد که دو یا چند شخص در حادثه زیانبار دخیل باشند. با توجه به اینکه مسولیت در هر حادثه بر اساس قواعد مسولیتی تعیین می گردد؛ بنابراین، در کلیه حوادث زیانبار از جمله حوادثی که ناشی از اجتماع اسباب است و تقسیم مسوولیت در آن مطرح است، باید قواعد مذکور شناسایی شود. قواعد مذکور در حقوق ایران در این مورد ممکن است تحت یکی از این عناوین مطرح شود: اجتماع دو سبب در عرض یکدیگر، دو سبب با تاثیر جداگانه، دو مباشر اشتراکی، دو مباشر با تاثیر جداگانه و دو سبب و یا دو مباشر به نحو مجمل. وقتی دو یا چند شخص مشترکا به عنوان سبب زمینه حادثه زیانبار را ایجاد نموده باشند، اصطلاحا چند سبب در عرض یکدیگر محسوب می گردند و به نسبت مساوی مسوول جبران خسارت خواهند بود دو سبب ممکن است موجب حوادث زیانبار جداگانه به زیاندیده واحدی گردند، در این صورت اصطلاحا چند سبب با تاثیر جداگانه نامیده می شوند و در این مورد اصولا هر شخص مسوول خساراتی است که خود وارد نموده، ولی هر گاه میزان خسارت وارده توسط هر یک نامشخص باشد هر دو به طور مساوی عهده دار مسوولیت خواهند بود. در صورتی که دو شخص به طور مستقیم (بدون واسطه) در حادثه زیانبار دخالت داشته باشند، گاهی ممکن است تحت عنوان دو مباشر اشتراکی در حادثه زیانبار دخالت داشته باشند که در این صورت به طور تساوی عهده دار مسوولیت خواهند بود. گاهی به عنوان دو مباشر با تاثیر جداگانه در حادثه نقش خواهند داشت که در این صورت هر یک مسوول خساراتی است که خود وارد کرده است. مگر در مواردی که تاثیر هر یک از جهت میزان خسارت نامشخص باشد که در این صورت به طور تساوی مسوولیت خواهند داشت. هر گاه حادثه زیانبار ناشی از فعل واحدی است که مردد بین چند عامل است؛ یعنی قراینی وجود دارد که اجمالا فعل یکی از دو یا چند شخص منجر به حادثه شده است ولی فاعل فعل زیانبار به نحو دقیق مشخص نمی باشد در این صورت در خصوص توزیع مسوولیت نظرات مختلفی مطرح شده که نظر برگزیده تقسیم مسوولیت به نسبت مساوی بین آنها می باشد.

حساب جمل در ادب فارسی موضوعی است که تاکنون تحقیق علمی جامعی در باره آن صورت نگرفته است. اخیرا کتابی نسبتا مفصل به نام حساب جمل در شعر فارسی و فرهنگ تعبیرات رمزی منتشر شده که حاصل بیست و پنج سال تلاش و تحقیق مولف آن است. در این کتاب علاوه بر مقدمه مولف، یادداشتی از عبدالحسین نوائی آمده است. در مقدمه کتاب به انگیزه مولف، ماده تاریخ سازی، پیشینه ماده تاریخ، شیوه محاسبه ماده تاریخ و منابع مورد استفاده مولف اشاره شده است. در این مقدمه آمده است: «در محاسبات حساب جمل، نام جلاله «الله» را با دو لام آن به حساب می آورند ...؛ زیرا دو حرف لام آن نوشته می شود و بدون تشدید است. جای تعجب است که در نسخ خطی و چاپی قرآن و در هر کتاب دیگر که نام جلاله «الله» آمده است، تشدیدی هم بر آن قرار داده اند که به نظر نگارنده زاید است» (ص یب). این نظر را داعی الاسلام نیز، در اعتراض به رسم الخط این کلمه، نوشته است، با این تفاوت که او اعتقاد دارد یکی از دو لام «الله» زاید است و کلمه را باید به صورت «اله» نوشت (← فرهنگ نظام، ذیل «اله»). اما، هیچ یک از این دو وجه معتبر نیست؛ زیرا لفظ جلاله «الله» مرکب است از «ال» (نشانه تعریف) و «لاه» (قس: لاهوت) که لام حرف تعریف در مواجهه با حرف شمسی (لام «لاه») از تلفظ (نه از کتابت) ساقط و حرف بعد مشدد شده و لذا تشدید و حرف لام هیچ یک زاید نیست و صحیح ترین شکل کتابت کلمه، همان صورت متداول «الله» است. کتاب شامل دو بخش است. مولف در بخش اول، با عنوان «حساب جمل در دانش و فرهنگ فارسی»، پس از مروری، کمتر از حد انتظار، بر تاریخچه حساب جمل، بیشتر به ماده تاریخ هایی پرداخته است که به نحوی با موضوع تناسب دارد. وی کسایی مروزی را آغازگر ماده تاریخ هایی دانسته که اعداد ریاضی را به صورت ارقام فارسی بیان کرده است و مسعود سعد سلمان را آغازگر ماده تاریخ های ابجدی ساده و خواجوی کرمانی را آغازگر ماده تاریخ های ابجدی معنی دار معرفی کرده که درستی مورد اخیر جای تردید است...

فتح الله مجتبایی، نحو هندی و نحو عربی (همانندی ها در تعریفات، اصطلاحات و طرح قواعد)، نشر کارنامه، تهران 1383، 190 صفحه.سابقه مطالعات زبان شناختی در هند به اواخر عصر ودایی باز می گردد و آثاری در زمینه های گوناگون زبان شناختی به زبان سنسکریت موجود است. زبان سنسکریت از زبان های هندی باستان است. کهن ترین گونه این زبان سنسکریت ودایی است که از اواسط هزاره دوم پیش ازمیلاد در سرودن وده ها (وداها)، سرودهای مقدس هندوان، و در فاصله سال های 800 تا 500 پیش از میلاد در نگارش براهمنه ها، تفاسیر وداها، به کار رفت. پس از براهمنه ها، زاهدان جنگل نشین تفاسیری عرفانی بدانها افزودند که آرنیکه ها «(متون) جنگلی» خوانده می شود. متفکران هندو نیز اندیشه های فلسفی خود را تحت عنوان اوپنیشدها (= اوپانیشادها) «هم نشینی ها» به براهمنه ها افزدند. زبان به کار رفته در آرنیکه ها و اوپنیشدها، که در واقع ملحقات براهمنه ها هستند، حد فاصل سنکسریت ودایی و سنکسریت کلاسیک است ...

مجمل التواریخ و القصص، نسخه عکسی مورخ 751، نسخه برگردانان: ایرج افشار و محمود امید سالار، تهران 1379، 189 برگ + 14 + 17 صفحه مجمل التواریخ و القصص در زمره کتاب های ارزنده تاریخی زبان فارسی است که در سال 520 ھ به دست مولفی ناشناس اهل اسدآباد همدان یا همدان به رشته نگارش در آمده است. این مولف در عصر سلاجقه می زیسته و ظاهرا در دربار آنان به منصب دبیری اشتغال داشته، او هر چند به شهرهای مختلف سفر کرده لیکن مقر دائمی او به احتمال در شهر اصفهان بوده است. از احوال او به جز اینها اطلاع بیشتری در دست نیست. مولف، در کتاب نام خود را نمی آورد اما ذکری از یکی از اجدادش به نام مهلب بن محمدبن شادی در میان آورده است. ضمنا او کتاب دیگری در تاریخ خاندان برمکی تالیف کرده که متاسفانه نسخه کتاب اخیر او نیز در دست نیست. نویسنده مجمل التواریخ در نگارش اثر خود از آثار متعددی سود جسته و نام برخی را ذکر کرده و البته بسیاری از منابع مورد استفاده او امروزه از میان رفته است. انشای این کتاب ساده و روان است و از نمونه های خوب فارسی نگاری در اوایل سده ششم به شمار می رود. به گفته ملک الشعرای بهار این کتاب به روزگاری تالیف شده که هنوز زبان فارسی دست نخورده و از سادگی و ایجاز برخوردار بوده است...

پیچیدگی های نحو و آراء متفاوت نحویان، از نخستین قرن های انتشار زبان عربی، آموزش نحو را با مشکلاتی مواجه ساخته است، به همین جهت بسیاری از صاحب نظران با طراحی مدل های نو و تالیف آثار جدید، سعی کرده اند مشکلات آن را برطرف کنند، یکی از این آثار، کتاب «احیاءالنحو» است که در سال 1937م توسط ابراهیم مصطفی، در مصر تالیف گردید. انتشار کتاب در ابتدا جنجالی به پا ساخت و مورد نقد موافقان و مخالفان قرار گرفت، در سال 1938م وزارت فرهنگ مصر به مشاورت طه حسین و جمعی از زبان شناسان، انجمنی تشکیل داد تا آسان سازی نحو و آراء ابراهیم مصطفی مورد بررسی قرار گیرد، پس از آنکه انجمن،آراء ابراهیم مصطفی یعنی کتاب احیاءالنحو را تصدیق کرد، وزارت در صدد تعمیم و توزیع آن در میان کشورهای عربی برآمد تا در این باره از نظر علمای نحوی آن دیار مطلع گردد، دولت عراق، نقد و بررسی این طرح را به شیخ محمد جواد جزائری سپرد، ولیکن گرایش های حوزوی جزائری به نحو قدیم، موجب شد تا طرح جدید را بکلی به دیده عیب و نقص بنگرد و به دلایل مختلف در برابر هر یک از بندهای آن جواب ردی بدهد و در نتیجه نحوقدیم را بر نحو جدید ترجیح دهد. اما بیشتر انتقادات وی سطحی و جزئی اند، درحالی که طرح انجمن نحو مصری، آموزش نحو را با مدل های امروزی آموزش یک زبان بیگانه در آمیخته و از وسعت نظر مناسبی نسبت به زبان عربی و چگونگی آموزش آن نیز برخوردار است.

در ضرورت جرم انگاری منازعه بر مبنای حفظ نظم عمومی و رفاه اجتماعی ازیک سو و پیشگیری از وقوع جنایات از سوی دیگر و در چارچوب اصل مداخله کیفری حداقلی تردیدی وجود ندارد.جنبه عمومی و غیر قابل گذشت این بزه نشان از این واقعیت دارد. با این وجود کیفیت جرم انگاری و کیفر گذاری منازعه متناسب با اهداف یاد شده و در چارچوب اصول کلی حقوق کیفری نظیر اصول قانونمندی جرم،تناسب جرم و مجازات و انصاف از موضوعات قابل تامل است. جرم انگاری و کیفر گذاری این بزه با چالش های قابل ملاحظه ائی مواجه است. چه آنکه جرم انگاری هدف گریز،مبهم و موسع از یک سو و کیفر گذاری مجمل حبس تعزیری و قصاص و دیه از سوی دیگر آن را به جرم انگاری معیوب و کیفر گذاری مجمل فروکاسته است. جرم انگاری و کیفر گذاری کارآمد منازعه مقتضی رفع ابهامات بویژه تصریح به وقوع منازعه علنی دست کم سه نفر در جمع معلوم و معین از یک سو و پیش بینی مجازات ها ی تعزیری متنوع و مدرج متناسب با اوضاع و احوال خاص و اتخاذ موضع صریح،سنجیده و چند وجهی در اعمال کیفر قصاص و ضمان دیه نسبت به اسباب مجمل از سوی دیگر است. رویکرد اصلاحی قانون مجازات اسلامی 92 و پیش بینی کیفر قصاص و ضمان دیه اسباب مجمل در شقوق مختلف و اصل تساوی ضمان خارج از موارد تعین آن در یکی از اسباب از طریق لوث و اجرای قسامه گام موثر در رفع برخی نارسائی ها این بزه قلمداد می گردد.